Yagona aloqa raqami
  (+998) 71 2000036
;    
Ishonch telefoni
  (+998) 71 2335623

Shahrisabzdagi Oqsaroy haqida 10 ta fakt


1. Saroyning qurilishi 1380-yili boshlanib pardozlash ishlari 1404-yilgacha davom etgan. Bu saroy Аmir Temurning onasi Takinaxotun xotirasiga bagʼishlab qurilgan. Bizning davrimizga saroyning ikki toq ustunlardan iborat qismigina yetib kelgan xolos.

2. Oqsaroyni, asosan, Xorazm, Eron va boshqa joylardan keltirilgan usta quruvchilar bunyod etganlar. Masalan, asosiy peshtoqning morpech bezagida koshinkor usta Muhammad Yusuf Tabriziyning nomi ikki marta takrorlangan. U 20 yil davomida qurilgan noyob durdona boʼlib, bugungi holati ham kishilarni hayratga soladi.

3. U dastlab 73 metr balandlikka ega boʼlgan. Saroydagi hovuzga suv Taxtaqoracha dovonidan qoʼrgʼoshin quvurlar orqali oqib kelib, undan sharshara hosil qilib pastga tushirilgan. Saroyda suv tozalash, havo almashishi, nur va soya yorugʼligini muvofiqlashtirib turadigan texnik, meʼmoriy-badiiy yechim ishlab chiqilgan.

4. Oqsaroy poydevori gʼishlariga oltin qumi aralashtirilgan. Poydevor ancha chuqur boʼlib bir necha qatlamlardan iborat, ular saroyning uzoq turishi va nam oʼtkazmaslikka moʼljallangan murakkab usullarni mujassam etadi.

5. Oqsaroy devorlaridagi ranglar jilosi, tarixiy, falsafiy va diniy mavzudagi, kufiy, suls yozuvlari, koshinkori bezaklar, islimiy, girih naqshlarning oʼzaro uygʼunligi binoga ajoyib va sehrli mazmun bagʼishlagan. Yetti xil (haft rangi) rangdagi tabiiy naqshlar bilan bezatilgan Oqsaroy peshtoqida “Sulton Аllohning yerdagi soyasidir” degan mazmundagi yozuvlar bitilgan. Oqsaroy peshtoq ustunining old tomonida, choʼzilgan oltiburchak shaklida arab tilda “Аdolat–davlat asosi va hukmdorlarning shioridir”-deb oʼqiladigan yozuv olti marta takrorlangan. Oqsaroyning old tomonidagi choʼzilgan peshtoqida arab tilining “kufiy” uslubida va tilla suvi yugurtirilgan matnda shunday oʼqiladi: “Podsholarning soʼzi soʼzlar orasida podshodir”. Shuningdek, Oqsaroyda “Bizning qudratimizga shubha qilsangiz biz qurgan imoratlarni boqing”, “Oqil oʼz amaliga suyanadi, johil esa orzu-umidiga” kabi hikmatli soʼzlar bitilgan.

6. Zahiriddin Muhammad Bobur maʼlumotlariga koʼra, hovli oʼrtasida hovuz, toʼrida gumbazli katta xona — devonxona, yonlarida maslahatchilar uchun kichik xona, hashamatli ravoqli bostirmalar, ichki tomonida haram va amirning xonasi joylashgan.

7. Devonxona peshtogʼida arslon va Quyosh tasviri va Аmir Temur davlatining 3 halqa shaklidagi tamgʼasi boʼlgan. Gumbaz ichi va yonlariga, burchaklardagi minoralarga koshin-gʼishtlardan qalqon shaklidagi girih naqshlar ishlangan. Bu naqshlar silliqlangan gʼisht va feruza rangli sirkor parchindan yozilgan kufiy xatlar zamini yoʼgʼon koʼk belboqqa oʼxshash mujassamotni tashkil etgan.

8. Ranglarning oy yorugʼida jilolanib oqarib koʼrinishidan bino Oqsaroy deb nomlangan.

9. 1707 yilda Buxoro xoni Ubaydullaxon Oqsaroy peshtogʼi ostida toj kiyib, taxtga oʼtirganligi peshtoqning oʼsha paytda butun ekanligidan darak beradi.

10. 1973-1975-yillarda arxeologik tadqiqotlar, 1994-1996-yillarda konservatsiya ishlari olib borilgan boʼlsa, 2002-yilda YuNESKO homiyligida Shahrisabz shahrining 2700 yilligi nishonlanishi munosabati bilan qayta taʼmirlangan.


Yangiliklarni telegram kanalimizda kuzatib boring!